Giáo viên (GV) giỏi đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục song hiện nay quy định tuyển dụng GV vẫn còn kẽ hở, làm phát sinh tiêu cực, chất lượng giáo viên cũng kém đi.
Theo Nghị định 29/2012, việc tuyển dụng GV phổ thông được thực hiện theo hai hình thức thi tuyển hoặc xét tuyển. Việc lựa chọn thi tuyển hoặc xét tuyển do cơ quan có thẩm quyền quản lý GV hoặc đơn vị được giao quyền tuyển dụng GV quyết định. Hiện nay, nhiều địa phương tuyển dụng bằng hình thức xét tuyển. Theo quy định, điểm xét tuyển của ứng viên là tổng số (điểm học tập, điểm tốt nghiệp, điểm phỏng vấn) x 2 cộng điểm khuyến khích. Điểm số học tập đóng vai trò quyết định trong xét tuyển là một nguyên nhân tạo nên tình trạng “chạy điểm” trong các trường sư phạm diễn ra khá phổ biến. Mấy năm gần đây, tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp loại giỏi ở một số trường sư phạm cũng tăng cao một cách bất thường, mặc dù điểm đầu vào chỉ xấp xỉ điểm sàn. Một số trường có biểu hiện “tháo khoán” trong đánh giá, xếp loại. Số lượng đào tạo thạc sĩ cũng tăng lên nhanh chóng. Một số sinh viên ra trường chưa xin được việc đã thi vào cao học để có ưu thế hơn trong tuyển dụng. Có những sinh viên điểm tổng kết đại học thấp lè tè nhưng khi học cao học điểm lại cao chót vót. Đối với phần thi phỏng vấn, nội dung do Hội đồng tuyển dụng đề ra, khi tiến hành thi trong phòng chỉ có một thí sinh và một số thành viên hội đồng. Giả sử, hội đồng tuyển dụng muốn “ưu ái” cho ứng viên nào đó thì rất dễ thực hiện và các ứng viên khác không thể khiếu nại. Mặt khác, nếu chỉ tiến hành tuyển dụng bằng cách xét điểm tổng kết với điểm ưu tiên và tiến hành phỏng vấn có tính chất hình thức, thì những sinh viên có điểm tổng kết không cao, trong đó có những sinh viên con nhà nghèo không có khả năng “chạy điểm”, nhưng có năng lực thực sự sẽ không bao giờ có cơ hội vào biên chế. Nếu cứ duy trì cách tuyển dụng này, tình trạng “chạy điểm” trong trường sư phạm sẽ ngày càng nghiêm trọng. Chưa kể, những trường hợp con em đối tượng chính sách “dỏm” vẫn được cộng điểm ưu tiên.
Tại Nghệ An, Trường THPT chuyên Phan Bội Châu tuyển dụng giáo viên bằng cách kết hợp thi tuyển và xét tuyển để tuyển dụng được những ứng viên có kết quả cao trong đào tạo và có năng lực thực sự trong công tác. Ứng viên có thể còn phải trải qua một thời gian thử việc được hội đồng nhà trường đánh giá đạt yêu cầu thì mới được chính thức tuyển dụng. Cách làm này có thể sẽ giúp chọn được những GV thực sự có năng lực, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, muốn làm được như vậy thì phải có hiệu trưởng và hội đồng sư phạm thực sự công tâm, đặt yêu cầu chất lượng GV lên hàng đầu, không bị chi phối bởi các mối quan hệ khác. Nếu không sớm “bịt” kẽ hở trong tuyển dụng giáo viên thì ngành giáo dục sẽ gánh nhiều hệ lụy.