Theo thống kê của Phòng GD-ĐT TP Vinh (Nghệ An), hiện tại trên địa bàn thành phố có 15.467 cháu từ 0 đến 2 tuổi và 17.166 cháu từ 3 đến 5 tuổi. Theo kế hoạch phát triển ngành học mầm non Sở GD-ĐT Nghệ An giao cho TP Vinh, trong năm học 2014-2015, thành phố phải huy động 14.694 cháu trong độ tuổi mẫu giáo vào học ở 434 lớp và 3.394 cháu trong độ tuổi nhà trẻ vào học ở 166 nhóm (trong đó có 24 lớp mẫu giáo với 632 cháu và 59 nhóm trẻ với 808 cháu thuộc 59 cơ sở nhóm lớp gia đình).

Không tính 59 cơ sở nhóm lớp gia đình, hiện tại, TP Vinh có 50 trường mầm non (28 trường công lập, 5 trường dân lập, 17 trường tư thục). Trong năm học này, theo kế hoạch, các trường này sẽ có tổng cộng 410 lớp mẫu giáo với 14.062 cháu và 106 nhóm trẻ với 2.586 cháu. Như vậy, chỉ có 16,72% số trẻ trong độ tuổi nhà trẻ và 81,92% số trẻ trong độ tuổi mẫu giáo sẽ được đến trường.

Ông Lưu Đức Thuyên - Phó GĐ Sở GD-ĐT Nghệ An cho biết nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do số trẻ đến tuổi đến trường tăng, trong khi đó cơ sở vật chất và biên chế giáo viên cho các trường lại không đáp ứng kịp. Hiện tại, hầu hết các trường trên địa bàn TP Vinh không có quỹ đất cũng như kinh phí để mở rộng trường, lớp. “Tỷ lệ giáo viên/lớp hiện tại đang ở mức thấp, chỉ đạt xấp xỉ 1,5 giáo viên/lớp. Sở cũng đã trình UBND tỉnh về việc xin bổ sung 2.508 vị trí việc làm cho cấp mầm non nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết”, ông Thuyên cho hay.

Ở xã miền biển Diễn Bích (huyện Diễn Châu, Nghệ An), việc tuyển sinh vào trường mầm non cũng “nóng” không kém TP Vinh. Trẻ trong độ tuổi đi học mần non của xã này có gần 1.000 cháu, nếu huy động 100% các cháu đến trường thì phải có tới 20 lớp. Do yêu cầu phổ cập mầm non nên ưu tiên 100% các cháu 5 tuổi đến lớp. Nhóm trẻ 3-4 tuổi chỉ bố trí được 2 lớp trongk hi nhu cầu khoảng 3-4 lớp. Nhóm trẻ 2 tuổi mới chỉ có duy nhất 1 lớp.

Không đủ phòng học nên Trường Mầm non Diễn Bích phải tổ chức bốc thăm xét tuyển. Bởi vậy, một sự kiện chưa từng có tiền lệ đã xảy ra ở đây khi phụ huynh phải có mặt từ 4h sáng để nộp hồ sơ đăng kí cho con. Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn bắt được thăm có và hệ quả là có một số lượng không nhỏ các cháu từ độ tuổi 2-3 tuổi phải ở nhà.

Ông Phạm Văn Hùng - Chủ tịch UBND xã Diễn Bích cho biết: “Xã không có quỹ đất để xây trường. Năm ngoái, xã được hỗ trợ 1 tỷ đồng từ chương trình hỗ tợ xây dựng trường mầm non nhưng lại không có đất để xây. Chúng tôi đã tính đến phương án mượn các nhà văn hóa xóm để làm lớp học cho các cháu nhưng cấp trên không đồng ý vì sợ ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học”.

Nhiều trẻ bị tước quyền được đến trường!

Thiếu trường, thiếu lớp, thiếu giáo viên… nên trước áp lực tuyển sinh, nhiều trường đã có những cách làm “sáng tạo”. Tuy nhiên, những cách này vô tình đã tước mất quyền được đến trường của trẻ.

Kế hoạch của Sở GD-ĐT Nghệ An giao rất cụ thể cho từng trường (số nhóm lớp, số cháu mỗi lớp, số cháu từng độ tuổi...), nhưng các trường không minh bạch chỉ tiêu tuyển sinh. Mặc dù địa bàn, điều kiện kinh tế, dân cư… khác nhau nhưng rất nhiều trường chỉ thông báo tuyển sinh một con số tròn trĩnh như nhau: Năm học này tuyển sinh 50 cháu. Chính điều này đã gây bức xúc trong phụ huynh, làm cho dư luận nghi ngờ liệu có phải các trường cố tình dấu bớt chỉ tiêu tuyển sinh để “đi đêm”?

Năm học 2013-2014, các trường mầm non công lập trên địa bàn TP Vinh được huy động 1.350 cháu nhà trẻ, 9.646 cháu mẫu giáo, trong đó có 3.969 cháu 5 tuổi. Năm học 2014-2015, các trường này được huy động 1.410 cháu nhà trẻ, 10.067 cháu mẫu giáo. Số cháu mẫu giáo của năm ngoái là 9.646 cháu, nhưng có 3.969 cháu 5 tuổi ra trường và có 1.350 cháu nhà trẻ mới lên, nên số cháu mẫu giáo hiện có trong các trường vào đầu năm học 2014-2015 là 7.027 cháu. Như vậy, các trường còn được tuyển thêm 3.040 cháu mẫu giáo. Tổng số cháu cả hai độ tuổi (nhà trẻ và mẫu giáo) mà các trường được nhận là 4.450 cháu, bình quân mỗi trường được nhận 165 cháu. Thế nhưng nhiều trường chỉ công bố nhận 50 cháu!

Bên cạnh đó, vì nhiều lí do nên chỉ tiêu tuyển sinh các cháu ở độ tuổi nhà trẻ đang quá ít. Các trường mầm non chỉ tuyển các cháu 2 tuổi. Như vậy, đáng ra tất cả các cháu 2 tuổi đều có quyền tham gia dự tuyển, nhưng để giảm bớt số lượng đăng ký, các trường mầm non đã khống chế tháng sinh của các cháu. Một số trường thông báo chỉ tuyển các cháu sinh từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2012; có trường lại chỉ tuyển các cháu sinh từ tháng 01đến tháng 7 năm 2012, thậm chí như Trường Mầm non Hoa Sen chỉ tuyển các cháu sinh từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2012.

Rõ ràng, với cách khống chế tháng sinh của các cháu như vây, những trường mầm non này đã ngang nhiên tước bỏ quyền được đến trường, được học tập của các cháu sinh vào các tháng trước hoặc sau tháng nhà trường đưa ra làm điều kiện xét tuyển. “Việc tuyển sinh bằng cách xét tháng sinh hay bắt thăm là việc “cực chẳng đã”. Đây là giải pháp không công bằng, không khoa học nhưng không còn cách nào khác”, ông Lưu Đức Thuyên thừa nhận.

Trường lớp ít, phải bắt thăm để được vào các trường mầm non công lập khiến nhiều trẻ phải chịu thiệt thòi, kéo theo đó là nhiều phụ huynh cũng vất vả trong việc gửi con. “Một nghịch lý đang diễn ra là hiện nay con cháu các gia đình có thu nhập thấp lại đang phải học trường tư thục hoặc gửi vào các nhà trẻ, nhóm trẻ với chi phí đắt đỏ hơn rất nhiều so với trường công lập. Hoặc để đáp ứng được một phần nhu cầu, nhiều trường phải “xé rào” để nhận thêm các cháu ngoài chỉ tiêu đã được phê duyệt.

Giải pháp căn bản nhất, hiệu quả nhất vẫn là đầu tư ngân sách, xây dựng thêm trường lớp và tăng chỉ tiêu biên chế cho các trường mầm non công lập nhưng hiện nay các giải pháp này vẫn chưa được thực hiện”, bà Lê Thị Hường - Trưởng phòng GD Mầm non,Sở GD-ĐT Nghệ An cho biết.