Được gặp và nói chuyện với Đồng chí Hồ Chí Minh là một ấn tượng không thể nào quên được. Đây quả là một con người vĩ đại nhưng không bao giờ Người tỏ ra mình là một con người vĩ đại.
Mặc dù những trọng trách mà Người phải gánh vác, Người vẫn thân ái, nhiệt tình và sôi nổi làm cho bạn cảm thấy thoải mái ngay.
Người nom có vẻ mảnh khảnh, nhưng lại mãnh liệt đến mức khó tưởng tượng nổi, trong sự tận tụy hoàn toàn vì nhân dân và đất nước của Người cũng như với lòng tự hào về hoàn cảnh, nền văn hoá và lịch sử của dân tộc mình.
Nếu cuộc đấu tranh của nhân dân Việt Nam được thừa nhận là phong trào dân tộc giải phóng vĩ đại nhất từ trước đến nay, thì chính Đồng chí Hồ Chí Minh đã tạo ra phong trào đó. Người đã cổ vũ nhân dân, nhân dân không cảm thấy xa lạ mà lại hoàn toàn yêu mến Người - đối với họ, Người là "Bác Hồ".
Đồng chí Hồ Chí Minh đồng thời còn là một nhà hoạt động quốc tế xuất sắc. Người đã giáo dục nhân dân vốn có lòng yêu nước sâu sắc, thành những người có tinh thần quốc tế.
Lần đầu tiên tôi gặp Người ở Hội nghị Mạc Tư Khoa năm 1960, chúng tôi đã cùng nhau trải qua một buổi tối sinh động. Lúc đó, sự quan tâm lớn nhất của Người là vấn đề thống nhất phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
Năm 1965, các đồng chí Bin Alếchxanđơ, Giôn Mahôn và tôi đã gặp lại Người cùng với các đồng chí Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng và Võ Nguyên Giáp ở Hà Nội đã bị tàn phá. Người vẫn như xưa, vẫn là Bác Hồ không hề nao núng.
Tất nhiên, cảnh tàn phá ghê gớm do sự xâm lược của đế quốc Mỹ gây ra có giày vò Người, nhưng Người vẫn giữ một phong thái ung dung,... vì Người tin chắc ở thắng lợi.
Ngồi vào bàn ăn, Người tỏ ra hoạt bát, rất thông minh và tế nhị, những đồng chí Việt Nam cùng ngồi luôn luôn cười thoải mái trước những câu hỏi vui của Người.
Người muốn biết mọi điều đang xảy ra trong thế giới tư bản chủ nghĩa và nhìn thấu suốt được tất cả những vấn đề chúng tôi trình bày với Người.
Không một dân tộc nào làm cho tôi cảm xúc như người Việt Nam, tận tụy nhưng không cuồng tín, nhỏ bé nhưng không hề khuất phục, yêu chuộng hoà bình nhưng đã kiên quyết tiến hành cuộc chiến tranh giải phóng.
Đồng chí Hồ Chí Minh đã tượng trưng cho tất cả những điều đó. Có lẽ nói như vậy cũng chẳng có gì mới lạ, nhưng sự đau buồn ở Việt Nam và trên thế giới thực là sâu sắc, bởi vì Người trước hết là thuộc về nhân dân Việt Nam, vì Người là một nhà cách mạng cộng sản vĩ đại, một nhà lý luận vĩ đại, một nhân vật thực sự vĩ đại mà vị trí có một không hai của Người trong lịch sử đã được xác nhận.
Tôi tin rằng những người bạn thân thiết của Người, Đảng của Người, dân tộc vĩ đại và bất khuất của Người sẽ hoàn thành sự nghiệp của Người: nước Việt Nam của người Việt Nam.
Trong nửa thế kỷ qua, Người là một chiến sĩ cộng sản. Người đã hiến dâng toàn bộ cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng.
... Toàn bộ cuộc đời của Người là một tấm gương sáng ngời mà mỗi người cộng sản phải noi theo.
Người đã thành công trong việc đoàn kết nhân dân đấu tranh cho độc lập, giành lấy chính quyền để có thể vượt qua được tình trạng nghèo nàn và những tai hoạ xã hội do chế độ thực dân để lại.
Cuộc đời và những hoạt động của Người đã thể hiện lòng tin không thể lay chuyển của Người vào nhân dân, vào những người nam, nữ bình thường, những công nhân, nông dân, thanh niên, sinh viên có khả năng vượt qua những trở ngại ghê gớm nhất và giữ vững tinh thần dũng cảm, tận tụy đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, chống lại một nước đế quốc mạnh nhất trên thế giới.
Đồng chí Hồ Chí Minh là một trong những người đã làm ra lịch sử hiện đại. Sự lãnh đạo của Người đối với nhân dân Việt Nam không những ảnh hưởng đến lịch sử của dân tộc Việt Nam mà còn ảnh hưởng đến cả chiều hướng phát triển của những sự kiện trên toàn thế giới.
Từ tấm gương của nhân dân Việt Nam, những chiến sĩ đấu tranh cho tự do hiện đang cầm vũ khí chống chủ nghĩa thực dân kiểu cũ, chủ nghĩa chủng tộc và chủ nghĩa thực dân kiểu mới đều nhận thấy rằng bản thân mình cũng có thể giành được thắng lợi.
Hàng triệu người đang đấu tranh cho hoà bình ở Việt Nam đều nhận thấy chủ nghĩa đế quốc là kẻ xâm lược, là mối đe doạ đối với hoà bình thế giới, điều mà hàng triệu người rất mong muốn.
Những thành quả về kinh tế và xã hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà đã mang lại niềm tin tưởng cho những người ở những nước mới giành được độc lập, thấy rằng họ cũng có thể thanh toán những tàn tích của chế độ thực dân bóc lột.
Đối với thanh niên và sinh viên, cuộc sống và tinh thần phục vụ nhân dân của Người sẽ mãi mãi là tấm gương, là nguồn cổ vũ mãnh liệt trong những cuộc thử thách về chính trị đang chờ họ trong tương lai.
Tất cả những người cộng sản bất cứ ở đâu cũng đều tự hào về tấm gương của Đồng chí Hồ Chí Minh. Đồng chí là tượng trưng cho tất cả những gì tốt đẹp nhất trong phong trào vĩ đại của chúng ta. Đồng chí là một nhà cách mạng, một người yêu nước, một người giàu lòng nhân đạo, một nhà hoạt động quốc tế tận tụy.
Nhân dân Việt Nam thương tiếc vị lãnh tụ của mình, Người đã sáng lập ra đất nước và phong trào cách mạng của mình.
Nhưng họ sẽ không thương tiếc trong sự thất vọng, mà với lòng tự hào, với quyết tâm tiếp tục cuộc đấu tranh chống sự xâm lược của Mỹ. Nhân dân Việt Nam sẽ giành được hoà bình, sẽ xây dựng lại đất nước của mình, sẽ tạo ra trên toàn đất nước Việt Nam một xã hội xã hội chủ nghĩa, dân chủ và chính như vậy họ sẽ xây dựng một đài kỷ niệm sinh động để tưởng nhớ người con vĩ đại của dân tộc mình, Đồng chí Hồ Chí Minh.
Chúng ta kính chào vĩnh biệt một người cộng sản vĩ đại. Chúng ta nguyện cố gắng hơn nữa trong cuộc đấu tranh cho hoà bình ở Việt Nam".
Bài của đồng chí Giôn Gôlan, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Anh, đăng trên Báo Sao Mai, cơ quan trung ương của Đảng Cộng sản Anh, sớm ngày 5-9-1969 |