Có dịp ghé thăm Nghệ An - quê Bác, đi trên Quốc lộ 1A, tới phía Bắc đầu cầu Bến Thuỷ - du khách sẽ thấy một ống khói to cao sừng sững cạnh chân núi Dũng Quyết. Đó chính là chứng tích còn lại của Nhà máy điện Vinh. Ngày 13/6/2007, Bộ Văn hoá Thông tin ban hành Quyết định số 16/2007/QĐ -BVHTT xếp hạng Nhà máy điện Vinh là Di tích lịch sử quốc gia.

 

Di tích Nhà máy điện Vinh. Ảnh: L.T

 

Nhà máy điện Vinh được khởi công xây dựng vào ngày 1/6/1956 trên chính mảnh đất Nhà máy điện SIFA anh hùng năm xưa với cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp. Đây là công sức và tâm huyết của hàng ngàn cán bộ, công nhân viên, bộ đội, những người thợ lắp máy cùng với các chuyên gia Liên Xô đã không quản ngày đêm lao động trên công trường. Trong suốt 10 năm chống chiến tranh phá hoại của giặc Mỹ, Nhà máy điện Vinh là một trong những mục tiêu đánh phá ác liệt nhất. Kẻ thù đã đánh vào nhà máy trên 300 trận với 2.319 quả bom các loại, 149 quả tên lửa, 64 quả đại bác... Nhà máy đã phải khôi phục lại tới 26 lần. Nhưng “Địch đánh ta phục hồi, địch lại đánh ta lại phục hồi, bám trụ kiên cường, thề quyết tử cho dòng điện quyết sinh”; “ống khói chính đổ, ta làm ống khói bằng tôn, ống khói bằng tôn đổ ta làm đường khói ngầm”... Đó là những khẩu hiệu hành động của tập thể công nhân Nhà máy điện Vinh. Nó thực sự trở thành niềm tin, niềm kiêu hãnh của những người thợ điện trên quê Bác. Đương đầu với bom đạn giặc Mỹ, cán bộ, công nhân Nhà máy điện Vinh đã phát huy truyền thống anh dũng của người thợ điện trên quê hương Xô viết Nghệ Tĩnh kiên cường. Những người thợ điện Vinh với tấm lòng quả cảm, mưu trí, sáng tạo, đổ bao nhiêu mồ hôi công sức, trong đó có cả máu xương của đồng chí, đồng đội, giành giật với kẻ thù, sản xuất ra từng kWh điện.  

 

Ý thức được giá trị, ý nghĩa lịch sử của nhà máy, trong suốt thời gian qua, Điện lực Nghệ An đã luôn quan tâm bảo vệ địa điểm di tích này. Bên cạnh việc giữ nguyên một phần mặt bằng nhà máy trước đây, Điện lực Nghệ An còn bảo tồn và tôn tạo một số hạng mục trên nền đất cũ của nhà máy như ống khói, trung tâm điều hành sản xuất lò máy Liên Xô (cũ), hệ thống hang hầm trong lòng núi Dũng Quyết (hang D6) và rất nhiều hiện vật được lưu giữ tại phòng truyền thống. Vào ngày 4/6 hằng năm, Điện lực Nghệ An đều tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm các liệt sỹ đã anh dũng hy sinh vì dòng điện không bao giờ tắt trên quê hương Xô viết anh hùng. 

 

 

 

                                                                                                                  T.B (Tổng hợp )