Hơn 35.000 người tham gia đa cấp

Sở Công Thương Nghệ An vừa phát thông báo về việc chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp đối với Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế. Đây là công ty đa cấp có số lượng người tham gia đông thứ 2 ở Nghệ An, với khoảng 8.000 người.

Hồi trung tuần tháng 10, Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế đã bị Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) xử phạt 815 triệu đồng và thu hồi giấy phép. Qua kiểm tra, công ty này đã có 10 vi phạm gồm: Không thực hiện đúng thủ tục sửa đổi bổ sung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp với cơ quan có thẩm quyền khi có thay đổi thông tin liên quan đến doanh nghiệp; Thay đổi mẫu hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp nhưng không thực hiện thủ tục sửa đổi, bổ sung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.

Trước khi bị chấm dứt hoạt động, Công ty TNHH Siberian Health Quốc tế có 8.000 người ở Nghệ An tham gia. Ảnh: CTV

Công ty này cũng vận hành hệ thống công nghệ thông tin quản lý người tham gia bán hàng đa cấp không đúng với tài liệu giải trình kỹ thuật đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp; Hoạt động bán hàng đa cấp chưa được Sở Công Thương tỉnh cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương; Yêu cầu người khác phải mua bộ tài liệu khởi động để được ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp; Ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp với người tham gia bán hàng đa cấp có cỡ chữ nhỏ hơn quy định; Không tuân thủ quy tắc hoạt động, kế hoạch trả thưởng đã đăng ký; Đào tạo cơ bản trước khi ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp, không đào tạo lại sau khi ký hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp; Cung cấp thông tin sai lệch, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của sản phẩm tại trụ sở Công ty thông qua quyển tài liệu về sản phẩm; Duy trì nhiều hơn 1 mã số kinh doanh đa cấp đối với cùng 1 người tham gia bán hàng đa cấp.

Sau khi Siberian Health bị chấm dứt hoạt động, trên địa bàn tỉnh Nghệ An còn 14 doanh nghiệp bán hàng đa cấp được phép hoạt động, với hơn 27.500 người tham gia. Trong đó, đông đảo nhất vẫn là Công ty TNHH MTV Herbalife, với gần 12.000 người tham gia. Trong khi đó, cả nước có 22 doanh nghiệp tham gia bán hàng đa cấp với tổng số người tham gia khoảng 725.000 người.

So với các địa phương trong khu vực Bắc Trung Bộ, Nghệ An có tổng số nhà phân phối bán hàng đa cấp đông hơn. (Thanh Hóa có 25.000 người tham với 15 doanh nghiệp đăng ký hoạt động, Hà Tĩnh có 9.200 người tham gia với 13 doanh nghiệp đăng ký).

Còn nhiều bất cập trong quản lý

Trong báo cáo công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp, ông Cao Minh Tú – Phó Giám đốc Sở Công Thương Nghệ An, cho rằng hoạt động đa cấp ngày càng lan rộng, nhất là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa song công tác quản lý còn nhiều bất cập. Công tác phối hợp giữa các cấp, các ngành trong quản lý hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương còn hạn chế, do đó rất khó trong công tác kiểm tra giám sát.

“Sự phát triển của thương mại điện tử, công nghệ thông tin nên bên cạnh các hoạt động bán hàng đa cấp truyền thống đã xuất hiện các phương thức đa cấp khác như: Đầu tư tài chính, tiền ảo, dịch vụ giáo dục, đào tạo, đặc biệt là hoạt động lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp trên mạng để thực hiện các hoạt động tài chính trái phép, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, trong khi đó đa số cán bộ tại địa phương là kiêm nhiệm, chưa có nghiệp vụ để kiểm tra, giám sát”, ông Tú nói.

Một cuộc hội thảo về đa cấp được tổ chức trái phép ở TP Vinh với hàng nghìn người tham gia. Ảnh: T.H

Chưa kể, công tác thanh tra, kiểm tra các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh đa cấp trên địa bàn tỉnh Nghệ An gặp khó khăn do các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp là các doanh nghiệp ngoại tỉnh, đăng ký hoạt động tại Nghệ An theo hình thức văn phòng đại diện (đại diện công ty giới thiệu sản phẩm, xúc tiến thương mại, không trực tiếp bán hàng, không phát sinh doanh thu). Theo danh sách doanh nghiệp kinh doanh đa cấp do Sở Công Thương cung cấp, chỉ có 3/14 doanh nghiệp thành lập văn phòng đại diện tại Nghệ An (trong đó có 1 đơn vị đã đóng mã số thuế). Các cơ quan chức năng cũng khó khăn trong việc kiểm tra chất lượng hàng hóa do không có địa điểm hoạt động, không có kho hàng hóa; hoặc địa điểm hoạt động chỉ trưng bày một số vỏ nhãn hoặc hình ảnh giới thiệu hàng hóa.

Cũng theo ông Cao Minh Tú, quy định tại khoản 2, Điều 20, Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ nêu: “Trường hợp không có trụ sở, chi nhánh, văn phòng đại diện tại địa phương, doanh nghiệp bán hàng đa cấp có trách nhiệm ủy quyền cho một cá nhân cư trú tại địa phương làm người đại diện tại địa phương để thay mặt doanh nghiệp làm việc với các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương đó”. Do quy định ủy quyền cho một cá nhân cư trú tại địa phương, đã có trường hợp doanh nghiệp bán hàng đa cấp đăng ký thông tin người đại diện tại địa phương là người có năng lực làm việc kém, không biết xử lý trong công việc hoặc đăng ký người mà không có mối liên quan với doanh nghiệp bán hàng đa cấp, không am hiểu về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp; vì vậy, không đem lại hiệu quả, gây mất thời gian cho cơ quan quản lý nhà nước khi làm việc với người đại diện tại địa phương của doanh nghiệp.

Công tác quản lý hoạt động đa cấp còn nhiều bất cập đã khiến cho nhiều cuộc hội thảo của đa cấp trái phép được tổ chức rầm rộ để lôi kéo khách hàng. Ảnh: T.H

Số lượng người tham gia bán hàng đa cấp thì rất lớn trong khi nhân lực của các cơ quan quản lý địa phương còn hạn chế, do đó việc triển khai kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm tại cơ sở chưa thực sự được đảm bảo. Còn người tham gia hoạt động bán hàng đa cấp thì nhiều người thiếu hiểu biết, mù quáng với số tiền mà một số doanh nghiệp bán hàng đa cấp hứa hẹn sẽ trả thưởng nên chưa tự giác tố cáo các hành vi lừa đảo của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp.

Lãnh đạo Sở Công Thương Nghệ An cho rằng, cần phải sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018. Trong đó, bổ sung quy định cụ thể hơn đối với người đại diện tại địa phương của doanh nghiệp bán hàng đa cấp: Phải là người có kiến thức, được đào tạo cơ bản về bán hàng đa cấp để thay mặt được doanh nghiệp làm việc với các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương đó. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng cần thường xuyên tổ chức các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn kiến thức, pháp luật, kỹ năng, trình độ cho cán bộ, công chức (trong đó có ngành Thuế) thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp ở Nghệ An.