Từ 7h 30 phút sáng, chợ Quán Lau nằm trên địa phận phường Trường Thi đã tấp nập người mua kẻ bán, điều đáng nói là người ta buôn bán ngay trên vỉa hè, đầu các ngõ nhỏ, thậm chí ở giữa lòng đường. Chợ họp cả ngày nên những tuyến đường xung quanh khu vực này đều biến thành… chợ. Người mua cũng không phải xuống xe, ghé vào lề đường mà chỉ cần “yên vị” ngồi trên xe là cuộc mua bán diễn ra dễ dàng, nhanh chóng. Mất mỹ quan và phản cảm là những từ được dùng thường xuyên để phản ánh tình trạng này, và trên thực tế việc lấn chiếm này còn ảnh hưởng rất lớn đến giao thông đi lại. Việc nhắc nhở, xử lý vi phạm được phường Trường Thi thường xuyên thực hiện, song tình hình không mấy khả quan.

 

Bà Tô Thị Loan - nhà ngay gần chợ Quán Lau cho biết: “Hàng rau, hàng thịt rồi hàng tôm, cá… người ta mua bán chật cứng cả đường đi. Nhiều hôm tôi đi từ chợ về nhà có vài trăm mét mà đường tắc không thể chen nổi. Chỉ mong cơ quan chức năng có biện pháp mạnh tay hơn để chấm dứt được tình trạng lấn chiếm này, đường sá được thông thoáng hơn”. Khi được hỏi về việc lấn chiếm vỉa hè, chị Nguyễn Thị Hằng - một người bán rau tại chợ Quán Lau cho rằng: “Ngoài mặt đường, nhiều người qua lại, hàng bán dễ hơn chứ vào trong chợ khó bán lắm. Lúc nào cán bộ dẹp trật tự đến thì bê hàng chạy, cũng có nhiều hôm chạy không kịp, tôi bị thu mất gánh rau … ”. 

 

Cảnh mua bán diễn ra ngay dưới biển cấm tại khu vực chợ Quán Lau (TP. Vinh).

Tại chợ Vinh - nơi tập trung buôn bán giao thương lớn nhất thành phố thì tình trạng lấn chiếm này cũng diễn ra tương tự. Ô tô nghiễm nhiên đỗ thành hàng dài giữa lòng đường ngay trước cổng chợ Vinh, vô tình phân chia đường Cao Thắng thành 2 làn trong khi có biển cấm đỗ xe ở ngay đó. Vào các buổi chiều, lượng khách đến chợ Vinh đông hơn thì tình trạng tắc đường thường xuyên diễn ra, nhất là đường Lê Hồng Sơn, đoạn từ ngã tư Cao Thắng đến đường Hồ Xuân Hương. Anh Nguyễn Đình Thành - sinh viên Trường Cao đẳng nghề kinh tế kỹ thuật số 1 Nghệ An chia sẻ kinh nghiệm: “Chúng tôi thường vào chợ vào buổi sáng, còn buổi chiều thì mấy tuyến đường gần đây tắc nghẽn, chủ yếu là do người ta bày hàng tràn hết cả vỉa hè, lòng đường khiến việc đi lại cực kỳ khó khăn. Nếu đi xe máy thì phải lách hồi lâu mới ra khỏi, còn ô tô thì không thể lưu thông. Từ lâu nay, tuyến đường này luôn trong tình trạng như vậy…”.

 

Xe đỗ ngay giữa lòng đường trước cổng chợ Vinh

 Không chỉ tại các khu chợ mà ở nhiều tuyến đường trên địa bàn thành phố, nhiều hộ dân cũng tự ý sử dụng vỉa hè trở thành “lãnh địa” của riêng nhà mình, bày hàng bán chật kín lối người đi bộ. Những hình ảnh này không hiếm gặp tại các tuyến phố Thái Phiên, Phan Đăng Lưu, Nguyễn Trãi, Lê Lợi… Khi lực lượng chức năng đến, những hộ dân này rất nhanh chóng thu dọn bàn ghế, trả lại vẻ thoáng đãng cho vỉa hè. Tuy nhiên, viễn cảnh ấy chỉ diễn ra trong chốc lát, khi không còn bóng dáng của cán bộ quản lý trật tự đô thị thì mọi việc lại diễn ra như cũ. 

 

Trên địa bàn Thành phố Vinh, trong năm 2014, Đội quản lý trật tự đô thị thành phố đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính 223 trường hợp, tháo dỡ 118 lều, quán tạm lấn chiếm hành lang an toàn giao thông, tiền thu nộp ngân sách Nhà nước lên đến 263 triệu đồng. Tại các phường, xã Hồng Sơn, Vinh Tân, Nghi Phú, Đông Vĩnh, Trung Đô, Trường Thi, Hưng Bình, Cửa Nam, Bến Thủy và Nghi Kim, Đội quản lý trật tự đô thị thành phố đã thu hồi 1. 426 m2 đất lấn chiếm hàng lang an toàn giao thông. Những tháng đầu năm 2015, các cơ quan chức năng cũng đã và đang tăng cường công tác kiểm tra xử lý vi phạm, chống tái chiếm hành lang, vỉa hè trên các tuyến phố.

 

Ông Nguyễn Trung Tuyến - phó Đội Đội quản lý trật tự đô thị Thành phố Vinh cho biết: “Thành phố liên tục duy trì hoạt động của 5 đoàn giải tỏa, mỗi đoàn gồm 5 phường, xã do 1 thành viên của Đội quản lý trật tự đô thị thành phố chỉ đạo, thường xuyên giám sát, kiểm tra, xử lý những vi phạm về an toàn giao thông, lấn chiếm vỉa hè, hành lang trên toàn bộ 25 phường, xã của thành phố. Gần đây nhất, đội đã phối hợp với cảnh sát trật tự thành phố và Công an tỉnh tập trung xử lý tình trạng xe đẩy lấn chiếm lòng đường, thu giữ 18 xe đẩy tại khu vực trước Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Riêng tại khu vực chợ Vinh - nơi tình trạng lấn chiếm xảy ra phổ biến nhất, đội cũng phối hợp với cán bộ các phường, xã và Ban Quản lý chợ Vinh thành lập đoàn giải tỏa riêng, kiên quyết xử lý những trường hợp vi phạm…”.

 

Vỉa hè trước quán cà phê không còn một lối đi

Lấn chiếm hành lang, vỉa hè không phải là vấn đề mới nảy sinh, việc xử lý vi phạm từ trước đến nay vẫn được thực hiện đều đặn, song tình trạng này vẫn chưa được cải thiện. Vậy nguyên nhân là do đâu? Theo ông Võ Tuấn Anh, Chủ tịch UBND phường Đội Cung thì nguyên nhân cơ bản nhất là do hạ tầng cơ sở chưa đồng bộ, ví dụ như chợ chưa đạt quy chuẩn, chính vì vậy không đáp ứng được nhu cầu kinh doanh ở trong chợ nên họ tràn ra đường… Tuy nhiên, trên thực tế, có những khu chợ, mặt bằng rộng rãi nhưng tình trạng lấn chiếm vẫn xảy ra thường xuyên, người dân vẫn kiếm kế sinh nhai bằng cách buôn bán ở bên ngoài lòng đường, hè phố.

 

Có lẽ những biện pháp xử lý có kiên quyết đến đâu, các cơ quan chức năng có mạnh tay vào cuộc thế nào đi chăng nữa thì vấn nạn lấn chiếm hành lang, vỉa hè cũng sẽ không được xóa bỏ dứt điểm nếu người dân chưa ý thức về hành động vi phạm của mình. Đặc biệt, khi những mối lo về cơm áo gạo tiền đang đè nặng và ngự trị trong tâm trí họ thì ý thức coi trọng sự văn minh, sạch đẹp của thành phố vẫn chưa thể hình thành. Điều này không thể giải quyết trong một vài ngày mà đòi hỏi cần có thời gian nhất định, cụ thể hơn là cần có lộ trình làm thay đổi nhận thức người dân, từ đó biến ý thức thành hành động. 

 

“Đuổi rồi chạy - chạy rồi quay lại” - cái điệp khúc dẹp người vi phạm lấn chiếm hành lang, vỉa hè vẫn cứ diễn ra hằng ngày như thế. Đến bao giờ hành lang, hè phố được trả lại sự thông thoáng, văn minh, đảm bảo tiêu chí xanh - sạch - đẹp? Đó luôn là câu hỏi lớn cho các cấp, ngành ở TP. Vinh.